زونا چگونه درمان میشود؟
زونا نوعي بيماري ويروسي است كه توسط ويروس عامل بيماري آبله مرغان ايجاد مي شود. هر فردي كه زماني مبتلا به آبله مرغان بوده است، ممكن است دچار زونا شود. ويروس اين بيماري در سلول هاي خاصي در ريشه اعصاب به صورت نهفته و خاموش باقي مي ماند ولي هنگامي كه دوباره فعال شود باعث ايجاد زونا مي گردد. حدوداً 20 درصد از افرادي كه قبلاً مبتلا به آبله مرغان بوده اند در طول زندگي مبتلا به زونا مي شوند. خوشبختانه بيشتر بيماران بيش از يكبار به اين بيماري مبتلا نمي شوند.
عاملي كه باعث فعال شدن يا بيداري ويروس در افراد سالم مي شود دقيقاً مشخص نيست. ضعف سيستم ايمني فرد ممكن است زمينه را براي تكثير ويروس و حركت آن در مسير اعصاب به سمت پوست مساعد كند. با اينكه كودكان نيز ممكن است مبتلا به زونا شوند، اين ويروس بيشتر افراد بالاي 50 سال را گرفتار مي كند. بيماري ها، ضربه و استرس نيز ممكن است باعث تحريك اين ويروس و ابتلا به زونا شوند. افرادي كه به هر دليل سيستم ايمني آن ها ضعيف شده است، بيشتر مستعد ابتلا به زونا هستند.
همچنين اينگونه افراد استعداد بيشتري براي ابتلا به اشكال وخيم زونا دارند. بيماري هايي كه باعث تضعيف سيستم ايمني انسان مي شوند عبارتند از سرطان ها (مثل سرطان هاي خوني) و ايدز. برخي از روش هاي درماني مانند شيمي درماني يا پرتو درماني براي مقابله با سرطان، داروهايي كه براي جلوگيري از پس زدن اعضاء پيوندي استفاده مي شوند و يا استعمال درازمدت كورتن ها ممكن است باعث تضعيف سيستم ايمني بدن شوند و ریسک ابتلا به زونا را افزایش دهند. در ادامه این مقاله به روشهای درمان و کنترل بیماری زونا پرداخته میشود.
روشهای درمان زونا میتواند شامل موارد زیر باشد :
قرصهای مسکن برای کمک به کاهش درد:
درد ناشی از زونا میتواند بسیار شدید باشد و مصرف قرصهای مسکن برای تسکین آن ضرورت پیدا کند.
داروهای ضد ویروس:
این دارو در زمانی تجویز میشود که پزشک بیماری را ظرف ۷۲ ساعت بعد از ظاهر شدن اولین جوشها تشخیص دهد. هر چقدر مصرف داروی ضد ویروس زودتر آغاز شود، تأثیر بهتری خواهد داشت. مهمترین داروهای ضد ویروس شامل فامسیکلوویر، والاسیکلوویر و آسیکلوویر میباشد. این داروها میتواند درد ناشی از بیماری را کاهش دهد و زمان دردناکی تاولها را کوتاهتر کند.
مسدود کننده عصب:
این داروهای تزریقی که در صورت شدید بودن درد تجویز میشود، شامل یک عامل بی حس کننده و در بعضی از موارد شامل کورتیکواستروئید میباشد.
کورتیکواستروئیدها:
برای برخی از بیماران ممکن است جهت کاهش ورم و درد، قرصهای کورتیکواستروئید همراه با داروی ضد ویروس تجویز شود. البته این روش درمانی چندان رایج نیست، زیرا میتواند باعث گستردهتر شدن جوش شود.
درمان درد بعد از برطرف شدن جوشها
- هیچگونه درمان خانگی برای زونا وجود ندارد، اما یک سری از اقدامات میتواند به بهبودی پوست کمک کند.
- منطقهی آسیب دیده را تمیز، خشک و تا حد امکان در معرض هوا قرار دهید.
- ممکن است خارشها افزایش یابند، اما هرگز آنها را نخارانید و تاولها را خراش ندهید.
- از پزشک خود دربارهی کرمها یا سایر مواد کمک کننده به کاهش خارش سوال کنید.
در صورت وجود هرگونه درد بعد از برطرف شدن تاولها و بهبودی التهاب، ممکن است پزشک اقدامات زیر را توصیه کند:
کرم کاپسیدین:
از مصرف آن در داخل یا اطراف چشم خودداری نمایی.
داروهای بی حسی:
برای کاهش درد میتوان از لیدوکائین استفاده کرد، که در فرمهای مختلف مانند کرم، لوسیون، برچسب، پودر و اسپری در دسترس است.
آنتی بیوتیکها:
در صورت آلودگی پوست و ضایعات به عفونت باکتریایی به آنتی بیوتیک نیاز است، در غیر این صورت آنتی بیوتیک کمک کننده نخواهد بود. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای: بسیاری از داروها در این دسته ممکن است به کاهش درد ایجاد شده پس از بهبودی کمک کنند، مانند آمی تریپتیلین، دزیپرامین (نورپرامین) و نورتریپتیلین. در صورت بروز هرگونه افسردگی همراه با زونا، این داروها کمک کننده هستند.
پیشگیری از زونا
واکسن زونا برای افراد با سن ۵۰ سال و بالاتر وجود دارد. مهمترین مزایای گرفتن این واکسن شامل موارد زیر است:
در یک مطالعه تحقیقاتی مشخص شد که این واکسن خطر ابتلاء به زونا را تا ۵۰ درصد کاهش میدهد. اگر با وجود گرفتن واکسن باز هم به زونا مبتلا شوید، شدت درد ناشی از آن کمتر خواهد بود. درد معمولا اولین نشانهی زونا است و برای برخی میتواند شدید باشد و برخی دیگر درد را بدون هر گونه ضایعهای تجربه میکنند، با توجه به این که کدام مناطق در زونا درگیر شوند، ممکن است با علائم مشکلاتی نظیر بیماریهای قلبی، ریوی یا کلیوی اشتباه گرفته شود. ضایعات زونا به طور شایع به صورت تاولهای خطی در سمت چپ یا راست تنه ایجاد میشوند و گاهی اوقات این ضایعات در اطراف یک چشم یا یک سمت از گردن یا صورت رخ میدهند.