نحوه درمان مشکلات پوستی با زینک و زینک-PCA
یون‌های زینک یا روی موجود در ترکیبات متفاوتی نظیر زینک-PCA ، به شکل گسترده‌ای در محصولات آرایشی و مراقبت از پوست مورد استفاده قرار می‌گیرند. این استفاده گسترده، دلیلی دارد. در این نوشته از سایت دکتر ابوالفضل جویا متخصص ژل و بوتاکس به درمان مشکلات پوستی با زینک و زینک-PCA خواهیم پرداخت.
محبوبیت زینک به دلیل عملکرد چندگانه یون آن (+Zn2) است. زینک یا روی در دسته عناصر شیمیایی ضروری بدن انسان قرار می‌گیرد. در واقع زینک یکی از ضروری‌ترین عناصر بدن انسان است؛ به گونه‌ای که می‌توان گفت در بیش از 200 واکنش شیمیایی که توسط آنزیم‌ها انجام می‌شود، به نوعی نقش ایفا می‌کند. پوست انسان نیز برای حفظ سلامتی و کارایی خود به شدت به زینک نیاز دارد.
زینک در بدن انسان
تخمین زده می‌شود که میزان متوسط “روی” موجود در اندام یک فرد بالغ حدود 2 گرم است که 60 درصد آن در ماهیچه‌ها، 30 درصد آن در استخوان‌ها و 6 درصد آن در پوست قرار دارد. این ماده معدنی سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و با غیر فعال کردن سلول‌های خطرناک و عوامل بیماری‌زا، میزان بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. خاصیت آنتی‌اکسیدانی این عنصر موجب کاهش التهاب و همچنین کاهش باکتری‌های ایجادکننده آکنه می‌شود و همین خاصیت است که آن را به یکی از ترکیبات اصلی مکمل‌ها و داروهای موضعی تبدیل کرده است.
مزایای زینک در مقابله با آکنه
در مورد تأثیر زینک و زینک-PCA در درمان آکنه تحقیقات فراوانی صورت گرفته است. براساس اطلاعات به دست آمده از تحقیقات مرتبط با پوست، عنصر زینک و املاح آن طیف گسترده‌ای از بیماری‌های مزمن پوستی را درمان می‌کنند. خاصیت آنتی‌اکسیدانی زینک و تأثیر آن روی التهاب و همچنین خواص ضد باکتری این ماده معدنی سبب کاهش بروز جوش می‌شود.
فواید آنتی‌اکسیدانی
خواص آنتی‌اکسیدانی زینک باعث کاهش پاسخ التهابی به سلول‌های مرده، آلودگی، چربی و باکتری می‌شود. افزایش تجمع سلول‌ها در غدد پوستی (اغلب به علت تغییرات هورمونی یا افزایش تولید چربی) منجر به مسدود شدن منافذ و ایجاد جوش در سطح پوست می‌شود.
از طرف دیگر باکتری‌ها می‌توانند این منافذ بسته را مورد هجوم قرار دهند و باعث تحریک بیش از حد شوند. دلیل اصلی قرمز شدن، چرکی شدن و حتی دردناک شدن جوش‌ها همین باکتری‌ها هستند. التهاب، واکنش طبیعی پوست به بسته شدن منافذ است و افزایش التهاب منجر به تورم و ایجاد آکنه می‌شود.
زینک این واکنش التهابی را از طریق کاهش فعالیت نوعی پروتئین، توقف حمله باکتری‌ها به منافذ پوست و کمک به حذف سلول‌های مرده که سبب انسداد منافذ می‌شوند، کم می‌کند.
این ماده معدنی همچنین نقش مهمی در متابولیسم اسیدهای چرب امگا 3 بازی می‌کند. شکل فعال اسیدهای چرب امگا 3 ، عوامل خونی عامل التهاب را در پوست پایین می‌آورد.
زینک و تنظیم تکثیر سلولی
علاوه بر موارد گفته شده، خاصیت آنتی‌اکسیدانی روی به تنظیم فعالیت «کراتینوسیت‌ها» کمک می‌کند. کراتینوسیت‌ها اصلی‌ترین سلول‌های سازنده لایه خارجی پوست (اپیدرم) هستند که کراتین تولید می‌کنند. کراتین یک پروتئین ساختاری است که سلول‌های پوستی و همچنین رشته‌های مو را به هم پیوند می‌دهد.
کراتینوسیت‌ها سد مهمی را بین پوست و آسیب‌های محیطی شکل می‌دهند، اما تعداد زیاد آن‌ها مانع جدا شدن صحیح سلول‌ها از یکدیگر می‌شود. در این صورت تجمع سلولی، منافذ پوست را مسدود کرده و باعث ایجاد آکنه می‌شود.
عنصر روی تولید بیش از حد کراتینوسیت‌ها را متوقف کرده و در طول زمان به از بین رفتن آکنه‌ها کمک می‌کند. این ماده همچنین با متعادل کردن میزان کراتین و کلاژن اپیدرم مانع انسداد منافذ می‌شود.
نقش زینک در تنظیم تولید چربی
هورمون «دی هیدروتستوسترون» در واکنش به التهاب و استرس، چربی تولید می‌کند. زینک با مهار این هورمون، تولید سبوم را کاهش می‌دهد. سبوم نوعی چربی طبیعی است که سطح پوست را نرم و روان می‌کند، اما مقدار زیاد آن می‌تواند سبب انسداد فولیکول‌های مو و ایجاد آکنه و ناراحتی‌های پوستی شود.
هم‌افزایی زینک-PCA و آلفا و بتا هیدروکسی اسیدها
زینک همراه با آلفا هیدروکسی اسید و بتا هیدروکسی اسید، ترکیبی فوق‌العاده برای بهبود ظاهر و سلامت پوست چرب یا جوشدار است. این ترکیب می‌تواند سلول‌های پوستی بر جای مانده از چربی خشک‌شده پوست را از بین ببرد و فعالیت غدد چربی پوست را کم کند.
به علاوه، زینک نقش مهمی را در آپوپتوز (مرگ طبیعی سلول و بازسازی دوباره آن در انتهای چرخه زندگی سلولی) بازی می‌کند. بدون زینک، مرگ طبیعی سلولی به شکل عادی اتفاق نمی‌افتد و این مسئله باعث تجمع غیرطبیعی سلول‌های در حال مرگ می‌شود. زینک به تثبیت چرخه طبیعی زندگی سلول مخصوصاً در مراحل رشد سریع سلول کمک می‌کند. استفاده موضعی (زینک پی سی ای) یا خوراکی از محصولات حاوی این عنصر در دوران بلوغ یک روش معمول برای پیشگیری از بروز آکنه است چراکه در این دوران، فعالیت هورمونی غدد فوق کلیوی و تولید چربی در غدد چربی پوست افزایش پیدا می‌کند.
اثربخشی محصولات پوستی حاوی زینک و زینک-PCA
تأثیرات مثبت زینک بر پوست معمولاً بعد از گذشت 12 هفته نمایان می‌شوند. با این حال اگر آکنه‌ها ناشی از مسدود شدن عمیق منافذ پوستی باشند، درمان آن‌ها با زینک موضعی ممکن است مشکل را به صورت ریشه‌ای حل نکند. در این شرایط ممکن است لازم باشد که میزان بیشتری از این عنصر را به صورت خوراکی مصرف کنید.
مصرف خوراکی روی
کمبود زینک علاوه بر مشکلات جدی در سلامت کلی بدن، می‌تواند منجر به تغییرات پوستی شبیه اگزما شود. پوست دچار ترک‌خوردگی شده و لکه‌های قرمز براق روی سطح آن نمایان می‌شوند. این وضعیت پوست که بیشتر در صورت و اطراف دهان و پوست دست‌ها اتفاق می‌افتد، با استفاده از کرم‌های مرطوب کننده، پماد یا لوسیون نیز بهبود نمی‌یابد.
برای مصرف خوراکی زینک و افزایش میزان دریافتی این ماده می‌توانید از مکمل‌ها و غذاهای حاوی این عنصر استفاده کنید.
انتخاب غذاهایی که حاوی زینک هستند، یکی از بهترین راه‌های افزایش میزان این ماده در بدن است. غلات و حبوبات (به خصوص غلات کامل و حبوبات قرمز)، غذاهای طبیعی سرشار از اسیدهای چرب و پروتئین‌های گیاهی (مانند گردو) و پروتئین‌های حیوانی مملو از اسیدهای چرب امگا-3 (مانند تخم مرغ و انواع صدف) شناخته‌شده‌ترین منابع غذایی حاوی روی هستند. شما همچنین می‌توانید از یک مکمل غذایی که حاوی زینک و دیگر مواد معدنی مانند کلسیم است استفاده کنید. برخی از مولتی‌ویتامین‌ها هم حاوی این عنصر هستند.
دوز درمانی استاندارد زینک حدود 45-30 میلی‌گرم در روز است.
البته عوارض مصرف بیش از حد زینک نیز می‌تواند جدی باشد. پس هرگز بدون نظر و دستور پزشک|، با افزایش مصرف این مکمل، اقدام به درمان هیچ مشکل نکنید.
دکتر ابوالفضل جویا متخصص پوست اصفهان را در اینستاگرام دنبال کنید
راه های ارتباط با متخصص ژل و بوتاکس
مطالب پیشنهادی:
مزایای هیالورونیک اسید (HA) برای پوست