لایه برداری پوست  Peeling

Peelingاز To Peelبه معنی بردا شتن یک قشر سطحی از روی پوست است. این عمل در اصطلاح پیلینگ یا سایش یا لایه برداری سطحی گفته می شود که توسط این عمل یک لایه سطحی از سلولهای مرده پوست که حاوی جوش، جای جوش و لکه های قهوه ای روی پوست برداشته می شود. در نتیجه این عمل، مشکلات پوستی مانند کدر بودن، زبر بودن، منافذ باز و چروک های ریز از بین رفته و پوست حالت شاداب و باطراوت پیدا می کند.

تاریخچه لایه برداری پوست

از زمانهای گذشته جلو گیری از روند  پیرشدن پوست از طریق حفظ و نگهداری جوانی و سلامت پوست یکی از دغددغه های فکری بشر بوده است. چرا  که پوست اولین جایی است که مورد قضاوت دیگران قرار می گیرد. سابقه استفاده از اسید های زیبایی و استفاده از شیرحمام (اسید لاکتیک) توسط کلوپانراویا استفاده رومیان از وان شراب به اعصار گذشته باز می گردد. استفاده از مواد سوزاننده در پاپیروس بدست آمده از3500سال پیش از مبداء تاریخ مصر نقل شده است. ولی نخستین اقدام عملی به دهه1870و زمان Unonباز می گردد که خمیری تهیه کرد که از آن به منظور لایه برداری پوست استفاده می شد. در اواخر دهه 30در ایالات متحده«آنتوانت لاگاس» اقدام به پیلینگ با فنل کرد. وی از روش پدرش که پزشکی فرانسوی بود برای بهبود اسکار های ناشی از جراحات جنگ پیروی می کرد.

فواید لایه برداری در عصر حاضر

در عصر حاضر و با پیشرفت زندگی صنعتی و آلودگی های محیطی و از همه مهمتر نازک شدن رو به ازدیاد لایه اوزون که خود نقش بسزایی در فیلتر طیف سوء اشعه ماوراء بنفش خورشیدی بازی می کند و پوس انسان در این میان از همه اعضاء آدمی در دسترس تر و آسیب پذیرتر است، نیاز مبرمی به حفاظت از  این عوامل مضر زیست محیطی دارد. از عوارض سوء تابش اشعه فرابنفش می توان به بدخیمی های پوستی، لکه های پوستی، کک و مک، تلانژکتازی، کراتوزهای آفتابی، تغییر رنگ پوست و ایجاد چین و چروک در پوست اشاره نمود. برای درمان پوستهای آسیب دیده مجموعه ای از روشها به نام پیلینگ صورت می گیرد که موجب تصحیح بسیاری از مشکلات در اپیدرم و یا درم می شود.

انواع لایه برداری پوست

یک نوع تقسیم بندی براساس نوع عامل لایه برداری وجود دارد :

1-  پیلینگ شیمیایی :

لایه برداری شیمیایی به معنی تخریب و برداشت کنترل شده لایه هایی ازپوست بواسطه ترکیبات شیمیایی با هدف محو آثار باقیمانده از جوش وآکنه،بثورات جلدی، کک ومک وانواع لکه های پوستی است. پیلینگ بسته به عمق آن از یک روز تا دو هفته به طول می انجامد و پساز دوره پوسته ریزی، پوستی جد ید جایگزین می گردد.عمق پیلینگ به غلظت ماده موثره، تعداد دفعات مصرف ومدت زمانیکه روی پوست می ماند، بستگی دارد. از اینگونه مواد می توان به سالسیلیک اسید، اسید لاکتیک، اسید کربولیک (فنل) اسید تری کلرواستیک، رزور سینول، اسیدرتینوئیک اشاره نمود .

2- پیلینگ مکانیکی یا Dermaberasion:

که طی آن به وسیله وسایل الکترومکانیکی خاصی پوست ساییده می شود و در رفع اسکار های عمیق تر ناشی از آکنه ها کاربرد بیشتری دارد.

3- پیلینگ لیزری :

که در سالهای اخیر صورت می گیرد در حال حاضر از دو نوع لیزر برای لایه برداری استفاده می شود. لیزر دی اکسید کربن، لیزر اربیم یاگ که در این دو نوع لیزر از خواص تبخیر آب ونکروز گرمایی آنها برای لایه برداری پوست استفاده می شود.

انواع پیلینگ پوست براساس عمق لایه برداری پوست

پیلینگ سطحی :

ملایم ترین نوع لایه برداری است که به صورت سرپایی و بدون نیاز به بی حسی، با استفاده از فرآورده های حاوی یک اسید رقیق روی انواع پوست ها قابل اجراست. اساساً اپیدرم یا روپوست را مورد عمل قرار می دهد و در موارد چین و چروک های ظریف ناشی از آفتاب، کک و مک، لکه های بارداری و تغییرات رنگ پوست، اسکارهای خفیف آکنه و ضایعات آفتابی خفیف به کار می رود. پوسته ریزی اندکی به مدت 5-3 روز ایجاد می شود و یک هفته بعد قابل تکرار است. باید توجه داشت که آثار مثبت این نوع پیلینگ چندان محسوس نبوده، قادر به حذف کامل چین و چروک یا لکه های پوستی نمی باشد. لذا برای کسب نتایج مطلوب و تکرار آن الزامی است.

پیلینگ متوسط :

این نوع لایه برداری عمیق تر و موثرتر از پیلینگ سطحی بوده و به درم  یا پاپیلر می رسد و ترمیم آن حدود 8-7 روز طول می کشد و در صورت نیاز بالینی چند هفته بعد می توان آن را تکرار کرد. از آنجایی که پیلینگ متوسط موجب سوختگی درجه 2 پوست می گردد، عوارض آن از نوع قبلی بیشتر است و چند روز استراحت در منزل الزامی است.

احتمالاً بروز درد و تورم خصوصاً در مناطق اطراف چشم وجود دارد هدف از انجام پیلینگ متوسط از بین بردن چین و چروک های خفیف تا متوسط تغییرات پیگمانتاسیون و لکه های پوستی، ضایعات جدی و سایر آثار دراز مدت ناشی از تشعشات خورشید است.  

پیلینگ عمیق :

در این پیلینگ ماده موثره اغلب ترکیبان فنلی می باشد، به درم رتیکولر و لایه های عمیقی پوست نفوذ می کند و موجب سوختگی درجه 2 می شود. در  موارد ضایعات عمیق مانند چین های عمیق پوستی و اسکارهای شدید آکنه و در بیمارانی که دچار پیری پوست ناشی از آفتاب بوده ولی مایل به جراحی نیستند استفاده می شود. از سایر انواع پیلینگ موثرتر ولی در عوض دارای عوارض جانبی شدیدتر است جایگزینی پوست جدید از 10 تا 14 روز بعد آغاز می شود. بنابراین پست تا 3 هفته قرمز و ملتهب بوده، درمان کامل آن ممکن است تا چندین ماه به طول بیانجامد استراحت در منزل پس از انجام این نوع پیلینگ الزامی است.