عوامل ایجاد کننده تیرگی پوست
تیرگی پوست یا هایپرپیگمانتاسیون به وجود لکه های پوستی گفته می شود که نسبت به پوست مجاور خود تیره تر هستند. هایپرپیگمانتاسیون می‌تواند به صورت منتشر در تمام پوست نیز بوجود بیاید. تغییر رنگ پوست در هایپرپیگمانتاسیون زمانی اتفاق می افتد که تولید ملانین (رنگدانه‌ای که به طور معمول در پوست یافت می شود) افزایش یافته و در اثر تجمع آن رنگ پوست تیره می شود.
تیرگی پوست در تمامی نژادها دیده می‌شود. ملاسما به هایپرپیگمانتاسیون سطوح در معرض آفتاب پوست در افراد کاملا سیاه پوست گفته می شود. بخش‌های تیره پوست عموما به صورت نقاط نسبتا کوچکی دیده می شوند که به آنها خال نیز گفته می شود. خال ها ممکن است در اثر نور خورشید و تجمع آسیب های پوستی در طول سالیان متمادی بوجود بیایند. انرژی پرتوهای فرابنفش نور خورشید توسط ملانین جذب می شود تا به این طریق از آسیب دیدن پوست جلوگیری شود. این موضوع نیز به نوبه خود می‌تواند باعث تیره تر شدن نواحی دچار هایپرپیگمانتاسیون شود.
تیرگی پوست در اثر تغییرات هورمونی
در برخی مواقع، تیرگی پوست در اثر تغییرات هورمونی (به عنوان مثال در هنگام بارداری و یا مصرف داروهای ضد بارداری) یا وجود اختلالات و بیماری های خاص نظیر ماکول‌های کافئولایت ایجاد می‌شود. تیرگی پوست شامل لکه‌های قهوه‌ای تیره یا روشن گاهی از بدو تولد در پوست وجود دارند. بیماری آدیسون (که در آن هورمون های مترشحه از غدد آدرنال کاهش پیدا می کنند) نیز گاهی سبب ایجاد تیرگی پوست می‌شوند.
تیرگی پوست همچنین ممکن است در اثر ترکیبی از عوامل نظیر قرارگیری در معرض نور خورشید و یا واکنش های آلرژیک نسبت به مواد گیاهی یا شیمیایی خاص نیز ایجاد شود. در برخی موارد نظیر دوران بارداری و یا استفاده از قرص های ضد بارداری، پوست به صورت گذرا تیره می شود. گاهی هایپرپیگمانتاسیون را می توان به طور موثر و با استفاده از دارو یا لیزر درمان نمود. بعضی از موارد هایپرپیگمانتاسیون را نیز می توان با تغییر داروها و سطح هورمون های گردش خون کاهش داد.
تیرگی پوست معمولا بی خطر است، با این حال در برخی از موارد می تواند نشان دهنده وجود یک بیماری جدی و نیازمند درمان باشد. در صورتی که پوستتان تیره شده است و احساس خستگی، کاهش اشتها و یا افسردگی ناگهانی می کنید. یا اگر علاوه بر پوست، مخاط دهان و دیگر مخاطات تان نیز تیره شده است. یا اگر به یبوست یا اسهال مبتلا شده اید حتما به پزشک مراجعه کنید.
علائم تیرگی پوست
تیرگی پوست ممکن است با یک سری علائم دیگر همراه باشد که نوع این علائم بسته به بیماری، اختلال و یا شرایط زمینه ای متفاوت است. شرایطی که باعث درگیری پوست می شوند و می توانند دیگر بخش ها و سیستم های بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهند.
تیرگی پوست گاهی ممکن است با علائم دیگر پوستی نیز همراه باشد؛ از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس سوزش (در مواردی که پوست با مواد شیمیایی تماس پیدا کرده باشد)
- ورقه ورقه شدن پوست
- خارش پوست
- قرمزی، گرمی و ورم پوست
- دیگر علائم همراه با تیرگی پوست
تیرگی پوست ممکن است با علائم درگیری دیگر بخش های بدن نیز همراه باشد؛ از جمله این علائم عبارتند از:
- یبوست
- افسردگی
- اسهال
- خستگی
- عدم تحمل گلوکز
- فشار خون بالا
- درد مفصل
- کاهش میل جنسی
- کاهش اشتها
- درد قسمت تحتانی شکم
- از بین رفتن دوره های قاعدگی
- درد قسمت فوقانی شکم
در برخی موارد ، تیرگی پوست ممکن است با علائمی همراه باشد که حاکی از وجود یک اختلال جدی هستند و نیازمند بررسی بیشتر توسط پزشک می باشند. در صورت داشتن علائم زیر همراه با تیرگی پوست در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
- یبوست
- افسردگی یا تحریک پذیری و دیگر تغییرات خلقی
- اسهال
- تشنگی شدید و دفع مکرر ادرار
- خستگی
- نوسانات فشار خون
- درد مفصل
- از دست دادن اشتها و یا کاهش بدون علت وزن علیرغم افزایش اشتها
- از بین رفتن خونریزی ماهانه و کاهش تمایل جنسی
- درد در قسمت فوقانی شکم
عوارض بالقوه تیرگی پوست
تیرگی پوست یا هایپرپیگمانتاسیون معمولا به تنهایی نمی تواند تایید یا رد کننده وجود بیماری های خطرناک باشد. با این حال برخی بیماری های همراه با هایپرپیگمانتاسیون می توانند با عوارض مرگباری همراه باشند.
از آنجایی که تیرگی پوست می تواند ناشی از وجود بیماری خطرناکی باشد، عدم دریافت درمان مناسب می تواند منجر به عوارض شدید و جبران ناپذیر شود. از این رو به محض تشخیص بیماری زمینه‌ای، پیگیری برنامه و طرح درمانی پزشک متخصص برای بیمار الزامی می باشد. با انجام این اقدام می‌توان عوارض بالقوه بیماری را به حداقل رساند.
شماری از این عوارض عبارتند از:
- نفروپاتی دیابتی (آسیب عصبی ناشی از قند بالای خون در بیماری دیابت)
- رتینوپاتی، آب مروارید و نابینایی (عوارض چشمی شدید دیابت)
- سرطان مخفی (تغییرات پوستی می توانند نشان دهنده وجود یک سرطان مخفی باشند)
- فشار خون بالا (هایپرتانسیون)
- بیماری‌های کلیوی شامل هرگونه مشکل کلیوی نظیر وجود سنگ ادراری، نارسایی کلیوی و ناهنجاری‌های کلیوی
- پوکی استخوان (نازک و ضعیف شدن استخوان ها)
- سکته مغزی
- طوفان تیروئیدی (تب، ضربان قلب بالا و هذیان)