راه های تشخیص علل بروز زخم مزمن
گاهی اوقات درمان زخم می‌تواند فرسایشی شود. برخی زخم‌ها سرسخت‌تر از همیشه به نظر می‌آیند و درمان آن‌ها زمان‌بر می‌شود. این مزمن شدن، ممکن است برای ما سوالاتی ایجاد کند. به‌طور کلی اگر زخم پوست بهبود نیابد، به کندی بهبود یابد یا در صورت بهبودی مجدداً سر باز کند، به عنوان یک زخم مزمن شناخته می‌شود. در این مقاله از سایت دکتر ابوالفضل جویا متخصص پوست اصفهان به مطالعه و بررسی تشخیص علل بروز زخم مزمن خواهیم پرداخت.
دلایل بسیاری برای ایجاد زخم‌های مزمن وجود دارند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از ضربه (تروما)، سوختگی، سرطان‌های پوست، عفونت یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت. زخم‌هایی که برای ترمیم نیازمند گذشتن زمان طولانی هستند، معمولاً به مراقبت ویژه هم نیاز دارند.
مطلب پیشنهادی برای مطالعه : دلایل و عوامل ریزش مو در مردان
دلایل بروز زخم مزمن
به طور کلی دلایل بروز زخم پوستی مزمن شامل موارد زیر است:
- بی‌تحرک بودن و مختل شدن گردش خون در یک نقطه به دلیل فشار موضعی مداوم (زخم‌های فشاری یا زخم بستر)
- آسیب دیدگی قابل توجه پوست
- عفونی شدن محل برش جراحی
- سوختگی‌های عمیق
- بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا برخی از انواع بیماری‌های عروقی
- انواع خاصی از عفونت‌ها مانند زخم‌های بارنزدیل (Bairnsdale) یا بورولی (Buruli) که توسط نوعی باکتری به نام مایکوباکتریوم اولسرانس ایجاد می‌شوند.
- زخم‌های تروفیک که در آن‌ها به دلیل بی‌حسی پوست در اثر بیماری‌هایی مانند نوروپاتی دیابتی یا جذام، ضربات و آسیب‌های مداوم منجر به بروز زخم می‌شوند.
روش‌های تشخیص زخم مزمن
در ابتدا باید علت ایجاد زخم مزمن مشخص شود تا بتوانید عوامل زمینه‌ای آن را کنترل کنید. به عنوان مثال، اگر زخم پا ناشی از دیابت باشد، پزشک میزان قند خونتان را بررسی می‌کند و ممکن است به شما پیشنهاد دهد برای جلوگیری از عود مجدد زخم در آینده، به پزشک متخصص امراض پا مراجعه کنید. در مورد زخم ناشی از واریس، ممکن است به جراحی عروق نیاز داشته باشید.
برخی از روش‌های تشخیص زخم مزمن:
-
- معاینه فیزیکی شامل مشاهده زخم و ارزیابی اعصاب و خون‌رسانی موضعی
- سابقه پزشکی شامل اطلاعات مربوط به بیماری‌های مزمن، سابقه جراحی‌های اخیر و داروهایی که به‌طور معمول مصرف می‌کنید یا اخیراً مصرف کرده‌‌اید
- آزمایش خون و ادرار
- نمونه‌برداری از زخم
- کشت زخم برای جستجوی هرگونه میکروارگانیسم بیماری‌زا
روند بهبودی زخم
روند ترمیم زخم پوستی از یک الگوی مشخص پیروی می‌کند. اگر در روند بهبودی یک یا چند مرحله مختل شود، در آن صورت ممکن است زخم بهبود پیدا نکند. مراحل عادی بهبود زخم شامل موارد زیر است:
مرحله التهابی:
عروق خونی محل زخم منقبض می‌شوند تا مانع از دست رفتن خون شوند. همچنین پلاکت‌ها به‌عنوان سلول‌های اختصاصی لخته‌کننده خون، برای ایجاد لخته در محل زخم جمع می‌شوند. پس از اینکه لخته تشکیل شد، عروق خونی منبسط می‌شوند تا حداکثر جریان خون در زخم فراهم شود. به همین دلیل است که محل زخمِ در حال بهبودی در ابتدا گرم و سرخ است. گلبول‌های سفید خون برای از بین بردن میکروب‌ها و سایر اجسام خارجی، تمامی ناحیه را فرا می‌گیرند. در نهایت، سلول‌های پوستی در سطح زخم تکثیر می‌یابند و رشد می‌کنند.
مرحله فیبروبلاستی:
فیبروبلاست‌ها سلول‌های دوکی شکلی هستند که نقش اساسی در ترمیم طبیعی زخم دارند. تولید کلاژن بخشی از وظایف این سلول‌هاست. کلاژن (پروتئینی که پوست را استحکام می‌بخشد) داخل زخم شروع به رشد می‌کند. رشد کلاژن باعث می‌شود لبه‌های زخم به هم برسند و بسته شوند. رگ‌های خونی کوچک یا مویرگ‌ها در محل ایجاد می‌شوند تا پوست جدید را خون‌رسانی کنند.
مرحله بلوغ:
بدن دائماً کلاژن بیشتری تولید کرده و ناحیه زخم را پاک‌سازی می‌کند. این مرحله ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. به همین دلیل است که جای زخم با گذشت زمان کم‌رنگ می‌شود. همچنین به دلیل زمان‌بر بودن ترمیم زخم، باید تا مدتی پس از بهبودی همچنان از زخم‌ها مراقبت کنیم.
عوامل جلوگیری کننده از درمان زخم
عواملی که می‌توانند روند ترمیم زخم را آهسته کنند، عبارت‌اند از:
پوست مرده (نکروز):
پوست مرده و اجسام خارجی در روند بهبود زخم اختلال ایجاد می‌کنند.
عفونت:
یک زخم باز ممکن است دچار عفونت باکتریایی شود. در این حالت بدن به جای ترمیم زخم با عفونت مبارزه می‌کند.
خون‌ریزی:
خون‌ریزی مداوم، لبه‌های زخم را از هم دور نگه می‌دارد.
آسیب مکانیکی:
به عنوان مثال، شخصی که بی‌تحرک و در بستر است، به دلیل فشار و اصطکاک مداوم، و نیز کاهش جریان خون در آن موضع، در معرض ایجاد زخم بستر قرار می‌گیرد.
رژیم غذایی:
انتخاب غذاهای نامناسب ممکن است باعث شود مواد مغذی مورد نیاز برای التیام و بهبود زخم‌ها (مانند ویتامین C، روی و پروتئین) به بدن نرسد.
مشکلات پزشکی:
ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، کم‌خونی و برخی بیماری‌های عروقی که جریان خون را در ناحیه زخم کاهش می‌دهند یا اختلالاتی که مانع عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن می‌شوند، بهبود زخم را با مشکل مواجه می‌کنند.
سن:
ترمیم زخم‌ها در افراد مسن بیشتر طول می‌کشد.
داروها:
برخی از داروها یا روش‌های درمانی مورد استفاده برای کنترل بعضی از بیماری‌ها ممکن است در روند بهبودی بدن اختلال ایجاد کنند.
دکتر ابوالفضل جویا را در اینستاگرام دنبال کنید
سیگار کشیدن:
سیگار کشیدن باعث اختلال در روند بهبودی می‌شود و خطر بروز عوارض را نیز افزایش می‌دهد.
عروق واریسی:
محدود شدن جریان خون و تورم به دلیل واریس می‌تواند منجر به تجزیه بافت پوست و ایجاد زخم‌های مزمن شود.
خشکی:
زخم‌هایی که در معرض هوای آزاد قرار دارند دیرتر بهبود می‌یابند، چون سلول‌های مختلفی که در روند بهبودی نقش دارند، مانند سلول‌های پوستی و سلول‌های ایمنی بدن، برای عملکرد درست به یک محیط مرطوب نیازمند هستند. البته این رطوبت باید کنترل‌شده باشد، زیرا علاوه بر سلول‌های پوست، میکروب‌ها هم برای رشد به محیط مرطوب نیاز دارند. پس برای تصمیم گرفتن در مورد هوادهی زخم یا بسته نگه داشتن آن، حتماً با یک پزشک یا پرستار مشورت نمائید.
دریافت اینترنتی نوبت ویزیت دکتر ابوالفضل جویا